Cáp thang máy giữ vai trò nâng hạ cabin an toàn, nhưng tuổi thọ bao lâu và khi nào cần thay thế để tránh rủi ro? Bài viết sẽ phân tích cách kiểm tra, dấu hiệu hao mòn và thời điểm thay thế cáp phù hợp.
Cáp thang máy là gì?
Cáp thang máy (Elevator Rope) là loại cáp thép chuyên dụng, thường được cấu tạo từ hàng trăm sợi thép nhỏ xoắn lại thành tao cáp, bọc ngoài bằng lớp bảo vệ chống mài mòn. Cáp được nối với cabin và đối trọng, quấn qua puly dẫn hướng và nối với động cơ.
Hệ thống cáp thang máy
Vì sao cần quan tâm đến hệ thống cáp thang máy?
Nhiều gia chủ khi lắp thang máy thường quan tâm đến mẫu mã, nội thất cabin, mà ít chú ý đến cáp, bộ phận quyết định 70% sự an toàn.
Nếu cáp xuống cấp mà không được thay thế kịp thời, hậu quả có thể là:
- Cabin vận hành rung lắc, gây khó chịu khi sử dụng.
- Động cơ phải làm việc quá tải, hao điện, nhanh hỏng.
- Nguy hiểm nhất: cáp đứt hoặc trượt khỏi puly → tiềm ẩn tai nạn.
Chính vì vậy, việc hiểu rõ tuổi thọ, quy trình kiểm tra và thời điểm thay thế cáp là điều bắt buộc với mọi gia đình sử dụng thang máy.
Tuổi thọ trung bình của cáp thang máy
Tuổi thọ của cáp không cố định mà phụ thuộc vào chất lượng cáp, điều kiện lắp đặt và mức độ sử dụng:
- Thang máy gia đình: thường từ 5 – 7 năm.
Tuổi thọ cáp thang máy gia đình từ 5 – 7 năm
- Thang máy tòa nhà, văn phòng, chung cư: do vận hành liên tục, tuổi thọ chỉ 3 – 5 năm.
- Thang tốc độ cao: sử dụng cáp đặc chủng, tuổi thọ thường được tính bằng số chuyến đi (lượt vận hành) thay vì số năm.
Các yếu tố làm giảm tuổi thọ:
- Cabin thường xuyên quá tải.
- Môi trường ẩm ướt, bụi bẩn, thiếu bôi trơn.
- Cáp kém chất lượng hoặc không đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Cách kiểm tra tình trạng cáp thang máy
Các chuyên gia NDE khuyến nghị nên tiến hành kiểm tra tối thiểu 6 tháng/lần, hoặc thường xuyên hơn với thang máy sử dụng cường độ cao (tòa nhà văn phòng, chung cư, khách sạn). Các bước kiểm tra cụ thể như sau:
1. Kiểm tra bằng mắt thường
- Sợi thép bị gãy hoặc tưa xơ: Nếu phát hiện sợi gãy lộ rõ, cáp không còn độ bền như ban đầu. Sợi xơ cũng dễ mắc vào puly, làm mài mòn nhanh hơn.
- Tình trạng rỉ sét: Bề mặt cáp đổi màu, xuất hiện các vết gỉ đỏ hoặc xám là dấu hiệu kim loại bị oxy hóa, giảm độ đàn hồi và khả năng chịu lực.
Tình trạng rỉ sét
- Độ mòn không đều: Nếu một số vị trí cáp mòn nhiều hơn vị trí khác. Điều này chứng tỏ cabin phân bổ tải trọng sai hoặc puly bị lệch.
2. Đo đường kính cáp
- Sử dụng thước kẹp chuyên dụng đo đường kính tại nhiều điểm. Nếu đường kính giảm >10% so với ban đầu, cần thay thế ngay.
- Ví dụ: Cáp ban đầu 10mm, sau vài năm sử dụng chỉ còn 8,9mm, nguy cơ đứt cáp cao.
3. Kiểm tra độ bám giữa cáp và puly
- Quan sát khi thang vận hành: nếu cáp bị trượt trên puly, cabin có thể rung, giật.
- Nguyên nhân: puly bị mòn, bề mặt cáp bóng loáng mất ma sát, hoặc lực căng cáp không đều.
4. Đo độ căng cáp
- Một số sợi cáp quá căng, số khác lại chùng, lực phân bổ không đồng đều, dẫn tới mài mòn nhanh và nguy hiểm khi cabin hoạt động.
- Kỹ thuật viên thường dùng thiết bị đo lực căng để cân chỉnh lại.
5. Kiểm tra lớp bôi trơn
- Cáp thang máy cần được bôi trơn định kỳ nhằm giảm ma sát với puly. Khi thiếu dầu mỡ rất dễ dẫn đến tăng nhiệt, ma sát, cáp dễ gãy sợi.
- Dấu hiệu nhận biết: cáp khô, phát tiếng rít hoặc cabin kêu lạ khi chạy.
Khi nào cần thay thế cáp thang máy?
Cáp thang máy có tuổi thọ trung bình từ 5 – 10 năm tùy loại cáp và tần suất sử dụng. Tuy nhiên, không nên chỉ căn cứ vào “tuổi đời” mà phải dựa trên tình trạng thực tế.
Các dấu hiệu cần thay thế cáp thang máy
Cần thay mới khi xuất hiện các dấu hiệu:
- Gãy sợi thép: Nếu có từ 10% số sợi thép trong một tao cáp bị gãy, độ an toàn đã giảm nghiêm trọng.
- Giảm đường kính: Khi đường kính giảm >10% so với ban đầu, cáp không còn đủ khả năng chịu tải thiết kế.
- Rỉ sét, mài mòn nặng: Gỉ sét lan rộng, bề mặt xù xì, tao cáp bung tưa, khiến nguy cơ đứt bất cứ lúc nào.
- Cabin vận hành bất thường: Xuất hiện tiếng kêu “cạch cạch”, rung lắc hoặc giật mạnh khi di chuyển. Đây là dấu hiệu cáp không còn ma sát ổn định với puly.
- Kết quả kiểm định không đạt chuẩn: Nếu cơ quan kiểm định an toàn từ chối cấp chứng nhận, bắt buộc thay thế ngay để tiếp tục vận hành.
Lưu ý quan trọng:
- Khi thay, cần thay đồng bộ tất cả dây cáp cùng lúc, tuyệt đối không thay lẻ một vài sợi. Nếu thay không đồng bộ, lực căng sẽ không đều, dẫn tới mất cân bằng tải, nguy hiểm cho cả hệ thống.
- Quá trình thay thế phải do đơn vị có chứng chỉ kiểm định an toàn thực hiện, tránh rủi ro kỹ thuật.
Thang máy NDE cam kết cung cấp dịch vụ kiểm định, thay thế cáp thang máy chuẩn quốc tế, đảm bảo an toàn và tối ưu chi phí cho khách hàng.
📞 Liên hệ ngay Thang máy NDE – Hotline 0768.111.555 để được chuyên gia tư vấn và báo giá chi tiết.
