Ở Việt Nam, thang máy được xếp vào nhóm thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động. Điều đó có nghĩa là mọi thang máy, kể cả thang máy gia đình, bắt buộc phải được kiểm định trước khi đưa vào sử dụng và tái kiểm định theo chu kỳ.
Kiểm định không chỉ mang tính hình thức mà là quy trình kỹ thuật bắt buộc để đảm bảo hệ thống vận hành đúng chuẩn, giảm thiểu rủi ro và được phép lưu hành hợp pháp.
1. Các tiêu chuẩn kiểm định thang máy gia đình
Khi thực hiện kiểm định, chuyên gia sẽ dựa vào nhiều bộ tiêu chuẩn an toàn, trong đó nổi bật nhất là:
QCVN 32:2018/BLĐTBXH – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn thang máy điện
Đây là văn bản quy phạm pháp luật quan trọng nhất, được Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội ban hành. Quy chuẩn này đưa ra các yêu cầu cụ thể liên quan đến thiết kế, chế tạo, lắp đặt, vận hành và bảo trì thang máy điện. Nội dung bao gồm hệ thống điện, cơ cấu hãm, tín hiệu cảnh báo, giới hạn tốc độ, điều kiện an toàn khi cứu hộ… QCVN 32 đảm bảo mọi thang máy khi được đưa vào sử dụng tại Việt Nam đều phải đạt ngưỡng an toàn tối thiểu.
TCVN 6395:2008 – Tiêu chuẩn Việt Nam cho thang máy điện chở người
Khác với QCVN mang tính quy phạm, TCVN tập trung chi tiết hơn vào cấu tạo kỹ thuật của thang máy, từ cabin, cửa tầng, ray dẫn hướng đến hệ thống phanh hãm và cứu hộ tự động. Bộ tiêu chuẩn này đóng vai trò như một “sổ tay kỹ thuật” để cơ quan kiểm định có cơ sở đối chiếu, đảm bảo rằng mọi bộ phận trong thang máy đều đạt chuẩn an toàn cho người sử dụng.
EN 81 – Bộ tiêu chuẩn châu Âu
Đối với những thang máy nhập khẩu, đặc biệt từ các thương hiệu quốc tế, EN 81 thường được áp dụng. Bộ tiêu chuẩn này nổi tiếng với các quy định rất nghiêm ngặt về an toàn người dùng, khả năng tiếp cận cho người khuyết tật, điều kiện môi trường lắp đặt và các yếu tố tiết kiệm năng lượng. Việc tham chiếu EN 81 trong kiểm định giúp đồng bộ với tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao mức độ tin cậy và độ an toàn khi vận hành.
Các bộ tiêu chuẩn trên là nền tảng để đơn vị kiểm định đánh giá thang máy từ nhiều khía cạnh – cơ khí, điện, hệ thống cứu hộ và cả yếu tố tương thích môi trường.
2. Chu kỳ kiểm định bắt buộc
Theo quy định pháp luật hiện hành, mọi thang máy gia đình đều bắt buộc phải trải qua các mốc kiểm định quan trọng sau để được phép vận hành hợp pháp và đảm bảo an toàn cho người sử dụng:
- Kiểm định lần đầu: tiến hành trước khi đưa thang máy vào vận hành chính thức.
- Kiểm định định kỳ: tối thiểu 1 năm/lần, nhằm đảm bảo thang máy luôn trong trạng thái an toàn.
- Kiểm định bất thường: thực hiện sau khi có thay đổi thiết kế, sửa chữa lớn, tai nạn, hoặc khi có yêu cầu từ cơ quan chức năng.
Sau mỗi lần kiểm định, nếu thang máy đạt yêu cầu, chủ sở hữu sẽ được cấp giấy chứng nhận an toàn và dán tem kiểm định. Trường hợp không đạt, chủ đầu tư bắt buộc phải khắc phục toàn bộ lỗi kỹ thuật thì mới được phép tiếp tục vận hành.
3. Hệ quả nếu bỏ qua kiểm định
Nếu chủ sở hữu thang máy bỏ qua quy trình kiểm định, họ sẽ phải đối mặt với hàng loạt rủi ro nghiêm trọng, từ mất an toàn trong vận hành đến vi phạm pháp luật và thiệt hại kinh tế như:
- Nguy cơ tai nạn nghiêm trọng: hệ thống hãm, cáp tải hay cảm biến cửa có thể tiềm ẩn hỏng hóc ngầm, người dùng khó phát hiện, dẫn tới nguy cơ kẹt, rơi thang máy.
- Vi phạm pháp luật: đưa thang máy không kiểm định vào vận hành là hành vi trái quy định, có thể bị xử phạt hành chính hoặc buộc dừng hoạt động.
- Mất quyền lợi bảo hiểm: trong trường hợp xảy ra sự cố, công ty bảo hiểm có thể từ chối bồi thường nếu thang máy không còn hiệu lực kiểm định.
Vì vậy, việc tuân thủ đầy đủ các mốc kiểm định không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là trách nhiệm trực tiếp đối với sự an toàn và quyền lợi của chính gia đình mình.
4. Vai trò của đơn vị kiểm định được cấp phép
Đơn vị kiểm định là mắt xích quan trọng trong việc bảo đảm an toàn thang máy gia đình. Chỉ những tổ chức được Bộ Lao động – Thương binh & Xã hội cấp phép mới có quyền pháp lý để đánh giá và cấp chứng nhận, nhờ đó tránh tình trạng kiểm định hình thức hoặc không đúng chuẩn.
Các đơn vị này sở hữu đội ngũ kỹ sư chuyên môn cùng thiết bị đo lường chuyên dụng, có khả năng phát hiện những rủi ro mà người dùng hoặc nhân viên bảo trì khó nhận ra, chẳng hạn như sai số trong hệ thống phanh hãm, độ mòn cáp tải hay sự bất ổn của thiết bị cứu hộ. Quá trình kiểm định không chỉ dừng ở quan sát mà còn bao gồm các phép thử chịu tải và thử nghiệm an toàn điện, đảm bảo thang máy đáp ứng đầy đủ quy chuẩn kỹ thuật.
Điểm đáng chú ý là họ hoạt động độc lập, không kiêm nhiệm bảo trì, nhờ vậy kết quả kiểm định khách quan và minh bạch. Giấy chứng nhận và tem kiểm định do họ cấp vừa là cơ sở pháp lý, vừa là bằng chứng thang máy đủ điều kiện vận hành, giúp chủ sở hữu tránh rủi ro pháp lý và được bảo vệ khi có sự cố bảo hiểm.
Có thể thấy, kiểm định thang máy gia đình không chỉ là thủ tục pháp lý bắt buộc mà còn là nền tảng để bảo đảm an toàn trong quá trình sử dụng. Một chiếc thang máy đạt chuẩn QCVN, TCVN hay EN81 vẫn cần được kiểm tra định kỳ để duy trì sự ổn định, phát hiện kịp thời những nguy cơ tiềm ẩn và đáp ứng yêu cầu của pháp luật. Chủ đầu tư và gia đình khi sử dụng thang máy cần ý thức rõ trách nhiệm này, đồng thời chỉ lựa chọn hợp tác với các đơn vị kiểm định được cấp phép để có kết quả đánh giá khách quan và đáng tin cậy. Việc tuân thủ nghiêm túc quy trình kiểm định chính là cách chủ động xây dựng “hàng rào an toàn” cho chính ngôi nhà và những người thân trong gia đình.
Với tiêu chuẩn an toàn được đặt lên hàng đầu, NDE cam kết cung cấp và lắp đặt những sản phẩm đáp ứng đầy đủ quy chuẩn kiểm định quốc gia, đồng thời hỗ trợ khách hàng trong quá trình kiểm định định kỳ nhằm đảm bảo thang máy luôn vận hành ổn định.
Liên hệ ngay thang máy NDE để được tư vấn những giải pháp thang máy chất lượng đạt chuẩn tiêu chuẩn kiểm định.
